Ja rozumiem, że jak się ludzie rozwodzą, to dlatego, że w ich małżeństwie dzieje się źle. Tak źle, że nie mogą już ze sobą wytrzymać. Naprawdę to rozumiem. Tak właśnie było w przypadku mojego syna i synowej. Najpierw spadła na nich wielka miłość, a potem przyszło życie. Jedno dziecko, drugie, praca, dom… Coś zaczęło się kruszyć, sypać, aż całkiem się rozpadło.
Próbowałam ich wesprzeć w walce o małżeństwo, bo kto inny miał to robić? Rodzice Marleny, których do dziś nie poznałam? Tak się życiem córki interesowali. Zajmowałam się wnukami, żeby mieli czas odpocząć i pobyć razem, i wcale nie liczyłam na wielkie podziękowania, zwykłe „dziękuję” by wystarczyło… Ale żebym uwag i pretensji musiała wysłuchiwać?
Troje dzieci wychowałam, wyprowadziłam na ludzi, a nagle przy wnukach wszystko robię źle? No nic, kłócić się nie będę. Zamiast tego starałam się z nimi rozmawiać, znaczy z synem i synową. Chciałam im pomóc w rozwiązaniu tych wydumanych konfliktów, które się między nimi pojawiały i urastały do rangi katastrof, choć przecież to były tylko drobne nieporozumienia. Nie takie rzeczy się przeżyło, nie z takim kłopotami brało się za bary… Dobrze chciałam i za swoje chęci od obojga usłyszałam, że wtrącam się w nie swoje sprawy i mam przestać.
Jak to nie moje? I Kamila, i Marlenę traktowałam jak swoje dzieci i równo ochrzaniałam, starając się przywrócić do pionu.
– Niechże się mama wreszcie przestanie wtrącać, bo mam już tego po dziurki w nosie! – warknęła któregoś dnia Marlena. – Tylko pogarsza mama sytuację. Nic do mamy nie dociera, żadne prośby. Oboje z Kamilem mamy tego dosyć!
Ależ mi się zrobiło przykro. Takie słowa za moją szczerą intencję pomocy? Za chwilę usłyszę, że to przeze mnie się rozwiedli!
Bo w końcu, po wielu miesiącach wojen, Kamil złożył pozew o rozwód. Walka w sądzie też była zacięta. O to, czyja to była wina, o alimenty, o kontakty z dziećmi, o podział majątku. Odchorowałam to mocno, bo uważałam, że takie rzeczy powinno się załatwić między sobą, a do sądu pójść tylko po papierek. Bez publicznego prania brudów, bez wywlekania intymnych sekretów. Marlena nie miała jednak wstydu – walczyła jak lwica o każdy grosz alimentów, o jak największą część majątku i jak najkrótsze kontakty ojca z dziećmi, bo ponoć mój Kamil nie umiał się nimi zająć.
– Skoro ja też nie potrafię, widać to u nas rodzinne… – westchnęłam, gdy mój syn wrócił przybity z sądu, z terminem kolejnej rozprawy zamiast z wyrokiem, który by poświadczył, że wreszcie się uwolnił od tego całego stresu.
– Przecież jestem ich ojcem! No owszem, prawie się nimi nie zajmowałem, ale to nie znaczy, że bym nie umiał! – unosił się. – Tyle że nie mam na to dowodów…
W końcu cyrk z rozwodem się skończył, wszystko zostało ustalone i obydwoje byli wolnymi ludźmi. Dzieci zamieszkały z Marleną, a Kamil mógł je brać do siebie na dwa weekendy w miesiącu. Sądziłam, że tak jak kiedyś będę mogła odbierać maluchy z przedszkola. Gdyby były u nas w domu, Kamil mógłby je częściej widywać. To był mój mały sekretny plan, ale spotkała mnie przykra niespodzianka. Marlena nie wyraziła zgody.
– Ciekawe, gdzie byłaś, gdy trwał rozwód? – burknęła tylko.
Nie skomentowałam tego przejścia na ty, z drugiej strony „mama” też brzmiałoby niezręcznie w obecnej sytuacji. Chyba lepiej po imieniu niż per pani, pomyślałam.
– Półtora roku dzieci czekały – kontynuowała nieprzyjemnym tonem Marlena – aż babcia z dziadkiem się do nich odezwą, gdzieś zabiorą na spacer… Zosia, czekając, zdążyła pójść do pierwszej klasy, czego nie raczyłaś zauważyć. Teraz mi proponujesz pomoc? Przydałaby się w trakcie kompletowania wyprawki szkolnej. Teraz mam alimenty i pieniądze na opiekunkę, która będzie szanować moje decyzje.
– A niby kiedy ja nie szanowałam twoich decyzji?! – podniosłam głos, bo ciśnienie już mi skoczyło. Sądziłam, że Marlena, jako samotna matka, przyjmie moją pomoc z ulgą.
– Szybko zapominasz… Ile razy prosiłam, żeby nie karmić dzieci słodyczami, póki nie skończą trzech lat? Posłuchałaś? Gdzie tam. Jeszcze kazałaś im nic mi nie mówić. Mam być wdzięczna za to, że uczysz moje dzieci oszukiwania rodziców?
– Ale… one chciały… one potrzebują…
– A gdy prosiłam, by nie karmić ich przy włączonym telewizorze, wzięłaś to pod uwagę? Nie. Więc potem był problem z każdym posiłkiem. Nie masz pojęcia, ile pracy mnie kosztowało oduczenie ich jedzenia przy bajkach. Nie chcę ryzykować, że w jeden dzień zaprzepaścisz mojej wysiłki.
– Nie tylko ty decydujesz o dzieciach! – czepiłam się ostatniej deski ratunku. – To też dzieci Kamila!
– Oczywiście. Normalnie zasłużył na pomnik, że sobie o tym przypomniał w trakcie rozwodu. Byłoby jeszcze milej, gdyby zajmował się nimi rzetelnie w co drugi weekend, skoro tak mu na tym zależało. I jeśli łaska, przypomnij mu, że już drugi miesiąc zalega z alimentami, a dzieci muszą jeść codziennie!
Miałam nadzieję, że zmieni zdanie, jak wszystko przemyśli. Niestety…
– Jak… jak… możesz? – zapowietrzyłam się z oburzenia.
To było dla mnie nie do pomyślenia, żeby odzywać się w ten sposób do starszej osoby, ale widocznie, skoro przestałyśmy być już teściową i synową, Marlena miała gdzieś wszelkie konwenanse. Darowałam jej to samowolne „tykanie”, by nie zadrażniać sytuacji, ale takiej bezczelności się nie spodziewałam. Choćby dla dzieci jakieś pozory powinnyśmy chyba zachować.
Nie zdaniem Marleny. Zadzwoniłam do niej z prośbą, by nazajutrz przywiozła do nas wnuki, bo akurat wypadają moje urodziny, będzie tort, świeczki… Odmówiła natychmiast. Nawet się nie zawahała.
– Weekend Kamila wypada za półtora tygodnia, wtedy może zabrać do was dzieci – oświadczyła sucho.
– Ale to już będzie dawno po moich urodzinach! – jęknęłam do słuchawki. – To niesprawiedliwe!
– Życie jest niesprawiedliwe, w tym wieku powinnaś się już nauczyć – powiedziała i rozłączyła się. Złośliwa, zapiekła…
Miałam nadzieję, że zmieni zdanie, kiedy wszystko przemyśli. Napisałam jej wiadomość, że tęsknimy za dziećmi i bardzo byśmy chcieli je widywać, nie tylko w te weekendy, kiedy Kamil się będzie nimi zajmować. Nawet nie odpisała. Liczyłam naiwnie, że mimo wszystko przywiezie do nas wnuki, że serce jej zmięknie, dlatego przygotowałam małe przyjęcie i po parę groszy z naszych skromnych emerytur…
Niestety. Spędziliśmy moje urodziny tylko we dwoje. Nigdy nie zwykłam ich hucznie obchodzić, bo kobieta nie ma powodów, by chwalić się wiekiem. A w tym roku… Siedzieliśmy z Janem w domu jak na szpilkach, podskakując na każdy szelest za drzwiami, czekając na dźwięk dzwonka. Chodziłam od okna do okna, wyglądając niebieskiego auta Marleny, z którego wysiądą wnuczęta z laurkami. Na próżno.
To były najsmutniejsze urodziny w całym moim życiu. Nawet dzień babci, a potem dziadka były weselsze, choć też bez obecności wnucząt. W tym czasie akurat wypadał weekend Kamila i syn już przypilnował, by dzieci do nas zadzwoniły – skoro już przyjść nie mogły, bo Kamilek był zbyt zmęczony – i przesłały nam całuski oraz życzenia. A teraz…
Chlipałam i skarżyłam się cały tydzień, a Janek co? Zamiast mnie pocieszać, wziąć moją stronę, jeszcze mnie dobił.
– Nie płacz nad rozlanym mlekiem, tylko pomyśl, jak je posprzątać. Jak ją do nas przekonać.
– Kogo? Marlenę? My ją mamy przekonywać? Oszalałeś?! – obruszyłam się. – Może jeszcze przeprosiny na piśmie wystosować?!
– Nie zaszkodziłoby. W końcu to nam bardziej zależy. Ona sobie świetnie bez nas radzi, i wcale się nie dziwię, że ma opory, by dać nam dzieci pod opiekę. Nawet dla mnie to wyglądało, jakbyś celowo robiła Marlenie na złość. Albo kompletnie ją ignorowała.
– Ja?! Zmówiłeś się z nią czy…
– Tyle razy cię prosiła – wszedł mi w słowo – żeby nie słodzić dzieciom soków, kaszek i nie włączać bajek przy jedzeniu. Żeby nie dawać im słodyczy tuż przed powrotem do domu, bo potem nie chciały jeść kolacji i budziły się głodne w środku nocy.
Słuchałam i własnym uszom nie wierzyłam. Obudził się, pan szanowny, i kazanie mi prawi! Zawsze milczał, wycofany, siedząc na kanapie albo w fotelu, jakby miał wszystko w nosie. A teraz…
– Ty mówiłeś? Niby kiedy?
– Nie pamiętasz, bo puszczasz mimo uszu wszystko, czego nie chcesz słyszeć. Wiele razy ci mówiłem, żeby zadzwonić do Marleny w trakcie rozwodu, trochę jej pomóc, odciążyć. Została sama z dwójką dzieci, nasz syn kłócił się o każdą złotówkę alimentów, jakby to nie jego dzieci były… Ale mnie zakrzyczałaś, że to są ich sprawy i skoro Marlena się wyprowadziła z dziećmi, to niech sobie radzi. Więc sobie poradziła. Trzeba było wtedy myśleć o wnukach, trzeba było o nich myśleć cały czas, a nie od wielkiego dzwonu. Rodzicem też się jest dwadzieścia cztery godziny na dobę, a nie tylko od święta I powiem ci, że wstydzę się za Kamila, że o własne dzieci dba, jak mu się przypomni. Raz na dwa tygodnie je zobaczy i to mu wystarczy? Kpina! Sam też się wstydzę, że wam na to pozwoliłem, więc też jestem winny. Wcale się Marlenie nie dziwię, że nie chce mieć z nami nic wspólnego. Od jakiegoś czasu myślę, jak ją za to wszystko przeprosić. Może wtedy nam wybaczy i pozwoli widywać się z dziećmi. Gdy poczuje, że naprawdę ją szanujemy. Więc, zamiast użalać się nad sobą i wyrzekać na nią, myśl ze mną, jak to naprawić!
Zamknęłam się w kuchni, nie mogąc tego dalej słuchać. Aż mnie policzki paliły, aż się cała trzęsłam. Znalazł się, znawca kobiecej psychologii! Większość dorosłego życia spędzał w pracy, a potem zalegał z gazetami na kanapie. I nagle na stare lata stał się specjalistą od wychowywania dzieci i relacji w rodzinie! Paradne.
Więc skąd te rumieńce, skąd to palące uczucie w duszy? Może jednak warto spróbować jego sposobu? Może wtedy wnuki o nas nie zapomną?
Bożena, lat 59
Zobacz też:
To miało być miłe niedzielne popołudnie. Mój chłopak wreszcie mi się oświadczył i z tej okazji jego rodzice zaprosili nas do siebie na obiad. Nie po raz pierwszy, ale w trakcie poprzednich spotkań miałam wrażenie, że nie traktują mnie zbyt poważnie. Owszem starali się być mili, grzeczni, ale to wszystko. Żadnej serdeczności! Jakbym była tylko przelotną miłostką ich ukochanego jedynaka, którą nie warto zaprzątać sobie głowy, bo wkrótce i tak zniknie z horyzontu. Teraz jednak sytuacja się zmieniła. Miałam więc nadzieję, że i zachowanie rodziców narzeczonego się zmieni. Początkowo obiad przebiegał w miłej atmosferze. Mama Piotra donosiła z kuchni coraz to nowe przysmaki, tata pilnował, by w kieliszku nie zabrakło mi wina. Oboje zapewniali, jak bardzo cieszą się z naszych zaręczyn i mają nadzieję, że będziemy żyli razem długo i szczęśliwie. Powiedziała, że musi ze mną porozmawiać Wszystko zmieniło się po deserze. Gdy dopijałam ostatni łyk kawy i dojadałam ciasto, zauważyłam, że mama Piotra spojrzała znacząco na męża. A potem nagle poprosiła mnie, bym pomogła jej posprzątać ze stołu. Bo chce ze mną porozmawiać. Zerwałam się i zebrałam talerze. Kilka minut później siedziałyśmy przy stole w kuchni. Nie spodziewałam się niczego złego. Byłam pewna, że chce ze mną zwyczajnie pogadać. Pośmiać się, poplotkować. Jak kobieta z kobietą. Ale nie. – Piotr wspominał, że ślub planujecie wziąć mniej więcej za pół roku – zaczęła od razu teściowa. – Tak, chcemy mieć czas, żeby wszystko dobrze zorganizować. Jest przecież tyle rzeczy do omówienia i zrobienia. Trzeba wybrać kościół, salę weselną… – wyliczałam. – No właśnie, lista spraw do załatwienia jest bardzo długa – wpadła mi w słowo. – A ja chciałabym, żebyś dopisała do niej jeszcze kilka bardzo istotnych punktów....
Po cesarce nie miałam siły na dyskusje, więc mąż podejmował praktycznie wszystkie decyzje sam. – To ulubione imię żeńskie taty – wyjaśnił mi podekscytowany. – A wiesz, że Mimi nie chce go używać. Faktycznie, moja młodziutka szwagierka Amelia właśnie przechodziła jakiś bunt nastolatki i żądała, żeby nazywać ją Mimi. Nie bardzo mi się podobało, że moja córka otrzyma imię tylko po to, żeby teść mógł się do kogoś nim zwracać, ale nie miałam argumentów do dyskusji. A teściowie mieli ich jakieś półtora miliona. Wszyscy tańczą, jak teść zagra Tyle kosztował nasz dom, który od nich dostaliśmy w prezencie ślubnym. Właściwie nie od nich, tylko od taty Wojtka, bo to on miał kilka firm i decydował o wszystkim w rodzinie. Był typowym macho – zawsze musiał mieć rację, wszyscy mieli robić to, co kazał, przy każdym sprzeciwie zaś wyciągany był argument, że to on za wszystko płaci. Teściowa z kolei była żoną i matką idealną. Nigdy nie pracowała, wychowała czworo dzieci, a całe jej życie kręciło się wokół rodziny i domu. Lubiłam ją, w przeciwieństwie do teścia. Ale do tego ostatniego nigdy bym się nie przyznała. Podczas rodzinnych spotkań robiłam to, co jego żona, druga synowa i córki, czyli schlebiałam mu i okazywałam wdzięczność, której nieustannie oczekiwał. To może było trochę męczące, ale umiałam docenić fakt, że mieszkałam w dwupiętrowym, pięknie wyposażonym domu, a Wojtek wozi nas mercedesem. Zgadzałam się okazywać uległość teściowi po to, by moja córeczka i przyszłe dzieci miały życie, o którym ja zawsze marzyłam. Oczywiście Wojtek był taki sam jak ojciec. Kiedyś wyznał mi, że wybrał mnie na żonę, bo chciałam mieć dużą rodzinę. Rozmawialiśmy o tym już na drugiej randce. – Dzisiaj kobiety nie chcą mieć dzieci – westchnął wtedy. – Liczy się tylko...
Jak ja mam się teraz zwracać do tych ludzi? Bo przecież nie „mamo” i „tato” – myślałam po pogrzebie. Nawet kiedy jeszcze żył mój mąż, takie słowa nie przeszłyby mi przez gardło. Rodziców ma się jednych, a moi są naprawdę wspaniali. Kiedy zabrakło Artura, dostałam od nich tak wiele miłości i wsparcia! A teściowie? Oni się ode mnie od razu odwrócili! Obwiniają mnie o śmierć syna Wiem, że obwiniają mnie o śmierć swojego syna. Ale czemu ja niby jestem winna? Że poprosiłam go, aby zawiózł moim rodzicom prodiż, bo jak na złość mamie zepsuł się piekarnik, a musiała szykować ciasta na urodziny taty? Pewne, że miałam zamiar pomóc jej piec, ale ona już taka jest, że woli wszystko sama. No więc Artur pożyczył auto teściów i pojechał. Ślisko było, a on się spieszył, bo chciał zdążyć wrócić do domu na jakiś mecz. Mówiłam mu: – Obejrzysz sobie u moich rodziców, z tatą! – ale on wolał u siebie, bo mamy dużo lepszy telewizor. No i dodał gazu tak, że wpadł w poślizg. Opony się temu przysłużyły. Dlaczego? Bo mojemu teściowi nie chciało się zainwestować w zimowe, tylko jeździł na letnich. – Na to, co ja się przemieszczam, z domu do pracy i z pracy do domu, to mi w zupełności wystarczą! – mawiał. No i pech chciał, że tamtego wieczoru Artur wziął akurat jego samochód! Bo mu się naszego nie chciało wyprowadzać z garażu, a ojca stał przed domem. Mieszkaliśmy akurat u teściów, bo od nich było nam bliżej na naszą budowę. Ledwo zajęliśmy najmniejszy pokój, a już teściowa zaczęła narzekać, ile to prądu teraz więcej się zużywa, kiedy doszły w domu dwie osoby. A ile wody! Aluzję pojęliśmy natychmiast i Artur zapytał, ile powinniśmy jej płacić za gościnę. Nawet okiem nie mrugnęła, inkasując całkiem niemałe pieniądze, a przecież kiedy wcześniej, tuż po...
