Ktoś mógłby mi zarzucić, że kierowała mną litość, ale to nieprawda. Przy tej małej po raz pierwszy poczułam, że mam po co żyć.
Pamiętam tamten wieczór. Była straszna pogoda, deszcz i mgła. Izba przyjęć pękała w szwach.
Gdy dziś się nad tym zastanawiam – to widać było przeznaczenie… Ratownicy z karetki powiedzieli, że para, która była z dziewczynką w samochodzie, nie żyje.
– Zginęli na miejscu. Gdy udało nam się dostać do środka auta, dziewczynka leżała nieprzytomna. Ściskała małego psa, który skamlał cicho. W samochód wbiła się wielka ciężarówka. Silnika i przednich siedzeń właściwie nie było – opowiadali.
Dziewczynka miała obrzęk mózgu, połamane żebra i podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa. Zanim wprowadziliśmy ją w śpiączkę farmakologiczną – odzyskała przytomność. Udało mi się ustalić, że ma na imię Maja. Pytała o rodziców i psa. Powiedziałam jej, że wszystko będzie dobrze… I że pies jest pod opieką.
Gdy w końcu po kilku dniach została wybudzona, lekarz wyjaśnił jej, co się stało. Nie płakała. Patrzyła w sufit i powtarzała:
– Widać na nich nie zasłużyłam, widać na nich nie zasłużyłam. Potem zaczęła pytać o babcię i psa. Postanowiłam ich odszukać. Ze zwierzakiem poszło mi łatwo – strażacy odwieźli go do schroniska. Trudniej było z babcią. Dopiero gdy w poszukiwaniu jakiejkolwiek rodziny Mai dotarłam do urzędu stanu cywilnego – dowiedziałam się, że dziewczynka była adoptowana i to całkiem niedawno.
Nie wiedziałam, jak do niej dotrzeć. Wreszcie przypomniało mi się o psie. Zabrałam go ze schroniska i podczas nocnego dyżuru przemyciłam na oddział.
– Maja. Zobacz, kto tu jest ze mną – wyszeptałam do dziewczynki.
Wyrwana ze snu, przez chwilę nie wiedziała, co się dzieje.
– Kuleczka? – wydusiła w końcu.
Piesek piszczał cicho, a Maja po raz pierwszy od wypadku – zaczęła płakać. Coś w niej pękło… Tej nocy, z Kuleczką na kolanach, opowiedziała mi swoją historię. Tym razem płakałam ja.
Matka Mai była narkomanką. Urodziła ją, gdy miała 16 lat. Porzuciła po tygodniu i zniknęła. Przez siedem lat dziewczynkę wychowywała babcia. To było normalne życie, obiad na stole, własny pokój, zabawki.
– O mamę pytałam, ale rzadko. Ciężko tęsknić za kimś, kogo się nie zna – wyznała z dziecinną szczerością. – A potem zachorowałam. Pierwszy pobyt w szpitalu, gdy miałam cztery lata – kojarzę jak przez mgłę. Po usunięciu nerki wróciłam do domu i wszystko wróciło do normy. Potem lądowałam w szpitalu jeszcze kilka razy, ale na krótko.
Gdy była w pierwszej klasie, w ciągu tygodnia wszystko się zawaliło.
– Tamtej środy wróciłam ze szkoły razem z sąsiadką i jej córką. Pomachałam im przy furtce i pobiegłam pochwalić się babci nagrodą za rysunek. Nie było jej w kuchni. Zdziwiłam się i zaczęłam biegać po całym domu. Znalazłam ją w ogródku.
Już nigdy nie odzyskała sprawności. Ze szpitala trafiła do domu opieki… A Maja do pogotowia opiekuńczego. Z niego prosto do szpitala – bo przestała pracować jej nerka. A potem – dom dziecka, dializy, szpital, dom dziecka, dializy, rodzina zastępcza, szpital, dializy, inny dom dziecka… Próbowano ją umieścić w kilku rodzinach.
– Ci państwo się starali, wie pani. Nie byli źli. Ale opiekowali się kilkunastoma dzieciakami po przejściach, wożenie mnie na dializy i po szpitalach – to już było za dużo. Babci prawie nie widywałam, wychowawcy nie mieli czasu mnie do niej wozić.
Gdy zobaczyłam ją po raz pierwszy – popłakałam się. To był cień babci, którą pamiętałam. Nie mogła mówić, ale na pewno mnie poznała.
Rok temu życie Mai znowu zmieniło się w ciągu kilku dni. Ale tym razem na lepsze! Najpierw przyszła wiadomość, że jej mama nie żyje.
– Wiem, trudno zrozumieć, że to była dla mnie dobra wiadomość. Ale była, bo wychowawczyni wyjaśniła mi, że dzięki temu ktoś będzie mnie mógł adoptować. Dwa dni później Maja dowiedziała się, że jest dla niej nowa nerka. To oznaczało początek nowego życia. Gdy po kilku tygodniach było już wiadomo, że przeszczep się przyjął – była zdrową dziesięciolatką z uregulowaną sytuacją prawną. Kilka miesięcy później Maja została córką Natalii i Andrzeja.
– Pamiętam, jak Natalia stanęła w progu sali. „Kochanie. Pakuj się, jedziemy do domu” – powiedziała, a mi aż zakręciło się w głowie z radości. Jeszcze tego samego dnia pojechałyśmy odwiedzić babcię. Wszystko jej opowiedziałam. Że mam własny pokój, widok na park. I że na powitanie dostałam szczeniaczka, któremu dałam na imię Kuleczka, i że mu wolno spać ze mną w łóżku. Babcia była taka szczęśliwa! Natalia obiecała mi, że będzie mnie wozić do niej tak często, jak będę chciała.
Ale dla niej to było życie jak z bajki. Wycieczki rowerowe z tatą, smażenie naleśników z mamą, zabawy z psem. Pierwsze w życiu wakacje nad morzem. A potem ten wyjazd na Mazury.
– Ostatnią rzeczą, jaką pamiętam sprzed wypadku, jest zimny nos Kuleczki, która uciekła mamie z kolan i wspięła się na tylne siedzenie, gdzie spałam. Potem huk i ciemność.
Maja zamilkła na dłuższą chwilę. Potem spojrzała na mnie i zadała te wszystkie pytania, na które nikt nie umie opowiedzieć. Przynajmniej ja: Dlaczego to nie mogło trwać? Dlaczego ja? Dlaczego musieli umrzeć? Dlaczego Bóg mi to robi? Kochanie, czy chciałabyś zamieszkać razem ze mną?
Istniało niebezpieczeństwo, że przestanie pracować jej przeszczepiona nerka. Przynosiłam jej książki, filmy, czasem przemycałam psa, który mieszkał teraz ze mną. Bardzo się do siebie zbliżyłyśmy. Rozmawiałyśmy o wszystkim. Oprócz jednego. Oprócz tego, co stanie się z nią, gdy już wyjdzie ze szpitala. Wiedziałam, jak bardzo przeraża ją powrót do domu dziecka…
Lekarze robili, co mogli, wymyślali kolejne badania, zlecali testy. Tę grę przejrzał w końcu dyrektor szpitala.
– Mała musi zostać wypisana. Nie interesuje mnie dokąd. Koniec i kropka. W poniedziałek ma jej tu nie być – oświadczył.
W piątek pojawiła się pracownica opieki społecznej.
– Mamy dla ciebie na razie miejsce w pogotowiu. Szukamy rodziny zastępczej, ale to może potrwać – zakomunikowała Mai i poszła. Wtedy zrozumiałam, co muszę zrobić.
– Maja, a chciałabyś zamieszkać ze mną? I z Kuleczką – zapytałam, w odpowiedzi zaś dostałam grad buziaków.
– Tak, tak, tak – szeptała, a ja już żałowałam tej propozycji.
Jestem samotna, nie mam wymaganych kursów, mieszkam w kawalerce… I wiadomo, ile zarabiają pielęgniarki. Dlaczego mieliby mi ją dać? Ale stało się. Teraz musiałam zacząć walczyć. Specjalnie zamieniłam się na dyżur, by być z Mają podczas ostatniej nocy w szpitalu. Oczywiście przyniosłam Kuleczkę.
Ustaliłyśmy, że musi Maja pojechać do pogotowia, ale że natychmiast zacznę starać się o opiekę nad nią. Obiecałam, że odwiedzę jej babcię i wszystko opowiem. Maja bardzo się martwiła, że babcia nie wie, co się z nią dzieje. Formalności ciągnęły się miesiącami. Już prawie wierzyłam, że się uda, po chwili znowu pojawiał się problem. Na szczęście wolno mi było zabierać Maję na weekendy i odwiedzać ją. Woziłam małą do babci i na grób przybranych rodziców, bawiłyśmy się z psem, planowałyśmy przyszłość.
W październiku stało się to, czego lekarze spodziewali się już od dawna. Zmarła babcia Mai. Serce nie dało rady. Na pogrzebie byłyśmy tylko ja i Maja.
– Będą za babcią tęsknić. Ale wiesz… Ja widziałam, że ona ma już dość. Że chce odejść. Szczególnie że wiedziała, że mam ciebie i nie musi się już martwić. Bo przecież nam się uda, prawda, Marta? Przecież do trzech razy sztuka… I babcia to wiedziała. Gdy ją widziałam ostatni raz, patrzyła na mnie, jakby prosiła o moją zgodę. I przepraszała, że musi mnie zostawić – wyznała Maja po pogrzebie.
Dzień później dowiedziałam się, że za dwa tygodnie zostanę oficjalnie jej opiekunem prawnym. Wiedziałam, że to ją pocieszy. Wpadłam do domu dziecka, złapałam ją za ręce i wykrzyczałam.
– Maja, wiesz że to Boże Narodzenie spędzimy już jako rodzina?
Jak głupie skakałyśmy razem po pokoju chyba z kwadrans. Tydzień po pogrzebie Maja dostała list. Okazało się, że jest jedynym spadkobiercą babci – odziedziczyła po niej dom i trochę oszczędności. Cieszyła się z tego i powtarzała, że teraz nie muszę się już martwić ciasnotą swojej kawalerki.
– Jak chcesz, możemy zamieszkać w domu babci. Albo go sprzedać i kupić większe mieszkanie – oznajmiła mi cała rozpromieniona.
Następnego dnia wezwano mnie do sądu rodzinnego.
– Wpłynął do nas wniosek o uznanie ojcostwa Mai. Mężczyzna domaga się badań DNA i przyznania mu prawa do wyłącznej opieki nad nią. Wie pani, nie możemy mu odmówić. Nie wiemy, czy naprawdę jest ojcem. Ale do czasu ustalenia tego – nie może pani zostać opiekunem dziewczynki – urzędniczka bezradnie rozłożyła ręce. – Bardzo mi przykro.
Po drodze do domu dziecka próbowałam wymyślić, co mam powiedzieć Mai. I jak. Nic nie wymyśliłam. Gdy rzuciła mi się radośnie na szyję, od razu wyczuła, że coś jest nie tak. Odsunęła się na kilka kroków i świdrowała mnie wzrokiem.
– Maju, posłuchaj mnie uważnie. Wszystko będzie dobrze i na pewno zamieszkamy razem. Ale jeszcze nie teraz… Do sądu rodzinnego zgłosił się twój tata.
– Tata? Nie mam taty. Znaczy miałam tatę przez chwilę, ale zginął. O czym ty mówisz? – wyszeptała.
– Ten mężczyzna utrzymuje, że jest twoim ojcem biologicznym – tłumaczyłam. – Wystąpił o uznanie ojcostwa i prawo do wyłącznej opieki nad tobą. Kochanie, przykro mi…
Nigdy nie widziałam Mai w takim stanie. Rzuciła się na mnie, zaczęła mnie drapać i kopać.
– Nienawidzę cię! Nienawidzę! Dlaczego mnie oszukałaś! Obiecałaś, że mnie zabierzesz! Mówiłaś, że mnie chcesz, że będziemy rodziną! Wynoś się, nienawidzę cię – wyła.
Poszłam do domu, wiedziałam, że w tej chwili nic nie wskóram. Badania genetyczne wykazały, że Tadeusz jest rzeczywiście ojcem Mai. Sprawa o opiekę nad dziewczynką trafiła więc ponownie do sądu rodzinnego. Choć mój adwokat mi wyraźnie zabronił, poszłam się z nim zobaczyć. Boże, nawet nie krył, że chodzi mu o pieniądze.
– Pani kandydatka na mamusię mojej córki – powitał mnie, gdy wyjaśniłam, kim jestem; był już wyraźnie po kilku piwkach. – Jesteś całkiem niczego sobie, i nie taka stara. Moglibyśmy razem pobawić się w dom. I zgarnąć spadek po starej. No co, chyba niezły pomysł? – bełkotał i próbował mnie klepnąć w pośladek.
Odepchnęłam go.
– Nie, to nie. Łaski bez. Poradzę sobie. To całkiem ładny domek jest, wiesz. Znajdzie się niejedna chętna kobitka do opieki nad bachorem. A ty w sądzie nic nie wskórasz. Mam badania, jestem tatusiem, znam swoje prawa!
Będę walczyć, nie oddam Mai temu troglodycie! Maja konsekwentnie odmawia spotkania z ojcem. Dopóki nie ma wyroku sądu – nie musi. Ja zaś dostałam zgodę, żeby zabrać ją na święta.
– Maju, nie wiem co będzie dalej, ale tak jak obiecałam, te święta spędzimy razem. I będziemy walczyć – Maja spojrzała na mnie spode łba i w końcu dała się przytulić.
Po raz pierwszy od tamtej awantury miałam wrażenie, że znowu mi ufa. Po raz pierwszy od dzieciństwa mam choinkę pod sam sufit. Nakupowałam prezentów, ulepiłam pierogi. Pierniczki będziemy robić razem. Maja mówi, że babcia ją nauczyła piec takie najlepsze na świecie. Wiem też dokładnie, czego będziemy sobie życzyć przy łamaniu opłatkiem…
Marta, lat 28
Czytaj także:
Miałam sporo kłopotów z wychowywaniem Agaty. Była krnąbrna, skoncentrowana tylko na sobie, i w gruncie rzeczy zawsze robiła tylko to, co chciała. I to już od najmłodszych lat. Nie miałam ani siły, ani ochoty, żeby to przełamywać. Wracałam zmęczona z pracy i gdy widziałam, że mała siedzi przed telewizorem, objadając się chipsami, zabierałam jej szeleszczącą torebkę i gasiłam gadające pudło. Po dziesięciu godzinach w biurze, spędzonych na użeraniu się ze wszystkimi i o wszystko, nie miałam już siły, żeby jeszcze w domu kłócić się z dzieckiem. Dlatego nie protestowałam, kiedy Agata, wyjąc i wrzeszcząc wściekle, włączała ponownie swój ulubiony serial. Machałam ręką i szłam do kuchni, ciesząc się, że udało mi się wydrzeć jej chociaż chipsy. Potem nie było lepiej Na propozycje, że poćwiczę z nią czytanie, pisanie czy liczenie, zawsze reagowała gwałtownym sprzeciwem. Krzyczała, zatykała sobie uszy, a w ostateczności siedziała bezmyślnie, biernie sabotując moje wysiłki. Było to o tyle dziwne, że poza tym nasze stosunki były bardzo dobre. Rozumiałyśmy się, miałyśmy podobne poczucie humoru, mogłyśmy gadać godzinami – bylebym tylko nie próbowała Agaty czegokolwiek nauczyć. W szkole też nie szło jej najlepiej. Chociaż pilnie chodziła na lekcje, siedziała na nich grzecznie i nigdy nie dostawała uwag za złe zachowanie, to wiedza jakoś zupełnie omijała jej głowę. Nie rozumiałam dlaczego tak się dzieje, ale nie mogłam pozwolić, by córka poniosła klęskę szkolną na pierwszym poziomie edukacji. Dlatego zatrudniałam i opłacałam kolejnych korepetytorów. I tak przez nasz dom przewijali się: pani od języka polskiego, od angielskiego i pan od przedmiotów ścisłych. Wiedziałam, że to obłęd, ale co miałam zrobić. Moje dziecko z jakichś powodów nie przyswajało wiedzy w szkole. Nie był to rodzaj żadnej choroby ani zaburzenia...
Do dziś robię sobie wyrzuty, że niczego nie zauważyliśmy, ani ja, ani żona. A przecież musiały być jakieś sygnały. Powinniśmy być czujni, chronić syna przed złem, jednak nie zrobiliśmy nic, trwając zadowoleni w przekonaniu, że wszystko jest w porządku. Może dlatego, że los zaoszczędził nam kłopotów z dorastającymi dziećmi. Kuba, dziewiętnastolatek, i Franek, wesoły, towarzyski trzynastolatek nie dawali nam powodów do niepokoju. Owszem, trochę buntowali się przeciwko nakazom, które w trosce o nich wprowadzaliśmy w życie, ale nie przesadnie. Można się było z nimi dogadać. Chyba udało nam się stworzyć ciepły, przyjazny dom, oparty na zaufaniu. Nie wypytywałem chłopaków o prywatne sprawy, szanowałem ich prywatność. Miałem pewność, że w razie kłopotów przyjdą do nas, rodziców po radę. O mało co, nie przypłaciliśmy tego liberalizmu tragedią. Nic nie wskazywało w zachowaniu Franka, że dzieje się coś złego. Jak zwykle wracał ze szkoły, rzucał byle gdzie plecak, zjadał, co było, i szedł do swojego pokoju. Dopiero Kuba zburzył mój złudny spokój. – Tata, jest sprawa – zagaił wieczorem. – Młodego i jego kumpla prześladuje jakiś gość. Chłopaki boją się, że znajdzie ich po danych z Facebooka. To całkiem możliwe. A w ogóle na moje oko to pedofil. Usiadłem. Rewelacje Kuby docierały do mnie powoli i z oporami. Pedofil? Co Franek ma wspólnego z takim człowiekiem? Czy się znają? I skąd? Rany boskie!!! – Co ty mówisz! – podskoczyłem jak rażony prądem. – Nie złość się, tato, zrobili to z głupoty, teraz się boją i chyba mają czego. – Opowiadaj – usiadłem ponownie, próbując za wszelką cenę zachować spokój. Kuba wziął krzesło i też usiadł. Spojrzeliśmy sobie w oczy. Przemknęło mi przez myśl, że nasz starszy syn stał się mężczyzną. Kiedy minęły te lata? Siedział teraz naprzeciwko...
Wiele razy słyszałam, jak moje przyjaciółki żaliły się na swoje teściowe. Płakały, że są przez nie non stop krytykowane, pouczane, sprawdzane. I w związku z tym żyją w ciągłym strachu, jakby były pod ostrzałem ciężkiego działa artyleryjskiego. Współczułam im takiego stresu. Szczęśliwie mnie to nie dotyczyło… Moja teściowa, Marysia, była złotą kobietą. Nie wtrącała się do naszego życia, nie zaglądała do garów, nie wściubiała nosa, gdzie nie potrzeba. W ogóle była sympatyczna i zgodna. Tylko do jednej rzeczy można było się przyczepić: co pewien czas pytała, kiedy wreszcie zostanie babcią. Nie robiła tego jednak nachalnie, z pretensją w głosie. Raczej z nadzieją… Chociaż więc te pytania trochę mnie denerwowały, nie wkurzałam się na nią. W sumie miała prawo się niecierpliwić… Byliśmy z Konradem już osiem lat po ślubie i chociaż bardzo się staraliśmy, jakoś nie mogliśmy doczekać się potomka. Już nawet chcieliśmy pójść na badania, żeby sprawdzić, czy wszystko z nami w porządku. Na szczęście okazało się to niepotrzebne. Dwa miesiące temu odkryłam, że jestem w ciąży. Byliśmy z mężem tacy szczęśliwi. – Musimy jak najszybciej powiedzieć o tym mamie. Też się na pewno ucieszy – powiedziałam wtedy do niego. Gdybym wiedziała, co się potem będzie działo, trzymałabym język za zębami do samego porodu. A na pytanie o rosnący brzuch powtarzała, że to od ciastek. Nie zamierzaliśmy obwieszczać tej radosnej nowiny przez telefon. Wprosiliśmy się do mamy Konrada na niedzielny obiad. Chyba coś przeczuwała, bo zrobiła prawdziwą ucztę. Ustaliliśmy, że powiemy o wszystkim dopiero przy deserze, ale między zupą a drugim daniem nie wytrzymałam. – Mamo, mamy dla ciebie niespodziankę – zaczęłam. – Tak? A jaką? – patrzyła to na mnie, to na syna. ...
