Moje przeczucia niestety się sprawdziły. Problemy Kai rosły razem z nią. Nie potrafiła odnaleźć się wśród rówieśników. Nie miała przyjaciół, w szkole siedziała sama w ławce. Dzieci uważały ją za dzikuskę i odmieńca, więc się z niej wyśmiewały i wytykały palcami. Reagowała najpierw płaczem, a potem, gdy to nie wystarczało, agresją. Nie było tygodnia, by nie wzywano mnie lub męża do szkoły. „Pani córka uderzyła koleżankę! Popchnęła kolegę! To niedopuszczalne! Nie będziemy tolerować takiego zachowania w naszej szkole” – słyszeliśmy od wychowawczyni. Oboje z Arturem próbowaliśmy się dowiedzieć od Kai, dlaczego to zrobiła, ale nie potrafiła odpowiedzieć. Myślę, że nawet jej to nie obchodziło.
Tamte niby poszkodowane dzieci były wygadane, bezczelne i potrafiły kłamać jak z nut. A Kaja? Na wszelkie pytania odpowiadała… milczeniem. Nie potrafiła się bronić. Po prostu stała i słuchała oskarżeń. Choć więc to ona była ofiarą, wina za konflikty w szkole spadała na nią. Mieliśmy opinię rodziców, którzy nie potrafią zapanować nad własnym dzieckiem. Pedagog szkolny przeprowadził z nami chyba z dziesięć rozmów na temat wychowywania dzieci. Był bardzo przekonujący, więc uwierzyliśmy z mężem, że zachowanie Kai wynika wyłącznie z naszych błędów wychowawczych. Od tamtego czasu godzinami analizowaliśmy, co zrobiliśmy źle, i staraliśmy się to naprawić. Ale choć stawaliśmy na głowie, zachowanie Kai się nie zmieniało.
Gdy córka skończyła czwartą klasę, postanowiliśmy przenieść ją do innej szkoły. Mieliśmy już dość tego ciągłego obwiniania i nas, i jej za całe zło, które się tam dzieje. Chcieliśmy zacząć wszystko od początku. W nowej placówce od razu opowiedzieliśmy pani pedagog o problemach Kai. Była zdziwiona i oburzona, że jej poprzednik nie wysłał Kai do poradni psychologicznej. Natychmiast postanowiliśmy to nadrobić.
– Córka ma duże problemy w komunikacji. Ale spokojnie, poradzimy sobie z tym – usłyszeliśmy od pani psycholog.
– Naprawdę? – ucieszyłam się.
– Naprawdę. Musi tylko przejść odpowiednią terapię. Najlepiej prywatnie, bo wizyty refundowane będą odbywać się zbyt rzadko – zawiesiła głos.
– Niech będzie prywatnie. Byle tylko ta terapia pomogła – wtrącił się mąż.
Od tamtego czasu woziliśmy Kaję raz w tygodniu na 45-minutowe sesje u pani psycholog. Za każdą płaciliśmy 150 zł. Mimo że oboje pracowaliśmy, był to dla nas duży wydatek. Nie było jednak innego wyjścia. Najważniejsze było dobre samopoczucie córki. A ona, ku naszej radości, lubiła te wizyty. Minął rok terapii, potem drugi…
Zachowanie córki nieco się poprawiło. Na zaczepki w szkole nie reagowała już agresją. Nadal jednak nie potrafiła odnaleźć się wśród rówieśników. Zapisywaliśmy ją na wszystkie zajęcia, jakie sobie tylko wymyśliła. Były tańce, jazda konna, gra na gitarze, kółko fotograficzne… Mieliśmy nadzieję, że w końcu znajdzie przyjaciół. Ale nie. Wciąż była sama.
– Mamo, dlaczego ja ciągle nie mam przyjaciół? Co ze mną jest nie tak? Przecież się staram… – pytała zrozpaczona.
To samo pytanie zadawałam pani psycholog, do której woziliśmy ją na terapię.
– Musicie państwo być cierpliwi. Przełom nastąpi. Wcześniej czy później, ale nastąpi. Najważniejsze, że Kaja robi postępy – odpowiadała za każdym razem i kasowała kolejne 150 zł. Wierzyliśmy jej, więc czekaliśmy i płaciliśmy… Dziś zadaję sobie pytanie, czy naprawdę nie zorientowała się, co dolega naszej córce, czy po prostu specjalnie wodziła nas za nos, żeby zarobić… W tamtym czasie jeszcze można było dość szybko dostać się z dzieckiem do psychiatry. Była szansa na diagnozę.
Potem nadeszła pandemia i wraz z nią finansowy krach. Przynajmniej w naszej rodzinie. Najpierw stracił pracę mąż, wkrótce po nim ja. Artur co prawda szybko znalazł nowe zajęcie, ale dosłownie za grosze. Pod koniec kwietnia nie byliśmy w stanie związać końca z końcem. Kredyt na mieszkanie pochłaniał połowę jego zarobków. A gdzie reszta? Stało się jasne, że choćbyśmy nie wiem jak zaciskali pasa, nie zdołamy dłużej płacić za terapię córki. Powiedzieliśmy o tym pani psycholog.
– Szkoda, Kaja naprawdę robiła postępy. Teraz wszystko zostanie zaprzepaszczone – skrzywiła się.
– Ale nas naprawdę nie stać… Może gdyby pani obniżyła cenę, to byśmy uciułali na jedno, dwa spotkania w miesiącu.
– Słucham? Chyba pani żartuje! Wszyscy podnoszą ceny, a nie obniżają. Na nasze usługi jest teraz bardzo duży popyt. Wielu ludzi nie radzi sobie w nowej rzeczywistości – prychnęła.
Byliśmy z Arturem załamani. Ale nie zamierzaliśmy się poddawać. Przez następne dni obdzwanialiśmy poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, które świadczą usługi w ramach NFZ. Łudziliśmy się, że może tam uzyskamy dla córki jakąś pomoc. Nic z tego. Wszędzie słyszeliśmy, że nie ma wolnych terminów na najbliższe dwa, a nawet trzy lata, i że jeśli zależy nam na szybkiej terapii, musimy zapłacić. Ile? 180 zł za spotkanie z psychologiem i 400 zł z psychiatrą.
– Płaciliśmy ponad dwa lata! Teraz nas już na to nie stać! Nie rozumie pani? – wrzasnęłam w trakcie kolejnej bezowocnej próby zapisania Kai na wizytę.
– Przykro mi, takie są realia – odparła.
– Nic na to nie poradzę. A tak po cichu pani powiem, że na szybką pomoc w ramach ubezpieczenia można liczyć właściwie tylko w kryzysowych sytuacjach. Na przykład po nieudanej próbie samobójczej – usłyszałam.
– Czyli co? Mam powiedzieć córce, żeby się nałykała prochów? Albo podcięła sobie żyły?! Tak na niby? Przecież to jakiś absurd! – wrzasnęłam i się rozłączyłam.
Ze złości aż się trzęsłam. Gdy już trochę ochłonęłam, postanowiłam porozmawiać z Kają.
Musiałam przecież jej powiedzieć, że nie będzie już chodzić do pani psycholog. Ani tamtej, ani żadnej innej. Kaja przyjęła to, o dziwo, spokojnie.
– Nic nie szkodzi. Nie martw się, poradzę sobie – machnęła ręką.
– Na pewno? Pamiętaj, że zawsze możesz porozmawiać ze mną albo z tatą – chciałam ją przytulić, ale się odsunęła.
– Przecież wiem – odparła i poszła do swojego pokoju.
Dwa tygodnie później znaleźliśmy ją nieprzytomną w pokoju. Obok leżało puste opakowanie po lekach przeciwbólowych. Córka trafiła do szpitala dziecięcego. Chcieliśmy być przy niej, ale ze względu na przepisy sanitarne nie wpuszczono nas do środka. Mogłam ją odwiedzić dopiero następnego dnia, gdy dostałam ujemny wynik testu na covid. Przez te kilkanaście godzin omal nie pozabijaliśmy się z mężem. Obwinialiśmy się nawzajem o to, co zrobiła Kaja. Wyrzucaliśmy sobie, że nie przyszło nam do głowy sprzedać jakichś wartościowych rzeczy z domu, żeby opłacić jej terapię, że zawiedliśmy, nie stanęliśmy na wysokości zadania. Gdy już nieco się uspokoiliśmy, obiecaliśmy sobie, że pozbędziemy się samochodu, cennych pamiątek rodzinnych, a nawet obrączek ślubnych, żeby tylko pomóc córce.
Do końca życia nie zapomnę tamtej wizyty w szpitalu. Córka leżała na sali sama. Blada, wyczerpana. Gdy ją zobaczyłam, to aż mi się serce ścisnęło.
– Dziecko, przepraszam… Zawiedliśmy cię z tatą… Nie wiedzieliśmy… Ale to się już nigdy nie powtórzy. Sprzedamy wszystko… – zaczęłam tłumaczyć.
– Spokojnie mamo… – przerwała mi. – Tak naprawdę nie chciałam się zabić… Wiedziałam, że mnie odratują.
– Słucham? To dlaczego? Po co? – patrzyłam na nią zdumiona.
– Pamiętasz, jak jakiś czas temu kłóciłaś się przez telefon z jakąś kobietą z rejestracji? No wtedy, jak szukałaś dla mnie
pomocy?
– Z wieloma się wtedy kłóciłam.
– No tak, ale tamtą zapytałaś, czy córka ma się prochów nałykać, żeby trafić pod opiekę specjalisty…
– O Boże, słyszałaś to?
– Trudno było nie słyszeć. Wrzeszczałaś na cały dom! I pomyślałam sobie wtedy, że to dobry sposób na ominięcie kolejek. Znalazłam tabletki i…
– Ależ dziecko, to było bardzo ryzykowne… I głupie! Jak mogłaś!? – byłam w takim szoku, że ledwie mówiłam.
– Wiem, mamo… I przepraszam… Ale ja naprawdę chciałam się wreszcie dowiedzieć, co ze mną jest nie tak. Mam już dość takiego życia… Już był u mnie psycholog, jeszcze dzisiaj odwiedzi mnie psychiatra. Takie są procedury… A pielęgniarka powiedziała, że jak już dostanę się w te tryby, to mnie nie wyrzucą. Będę pod opieką przez cały czas. Musisz tylko podpisać różne zgody – uśmiechnęła się.
Nie pamiętałam już, kiedy ostatni raz tak się uśmiechała…
Zszokowana zadzwoniłam do męża i opowiedziałam mu o wszystkim.
– Jak to komuś opowiem, to mi chyba nie uwierzy – wykrztusił.
Przewidywania Kai się sprawdziły. Z oddziału ogólnego trafiła na psychiatrię. Rozmowy z lekarzami, testy i w końcu diagnoza: zespół Aspergera, czyli mówiąc w skrócie, zaburzenie ze spektrum autyzmu.
– Córka naprawdę przez ponad dwa lata chodziła na terapię do psychologa? – dopytywał się psychiatra.
– Naprawdę. I pani psycholog ani razu nie zasugerowała wizyty u psychiatry. Stwierdziła tylko, że Kaja ma problem z komunikacją i że jej pomoże – odparłam zgodnie z prawdą.
– No cóż… Niektórzy nie powinni zajmować się terapią… Ale co się stało, to się nie odstanie. Najważniejsze, że w końcu trafiła do nas i że udało się postawić diagnozę. Szkoda tylko, że w takich okolicznościach – westchnął.
Miałam ochotę wyznać mu, do czego przyznała się córka, ale zrezygnowałam. Bałam się, że jak usłyszy, że próba samobójcza była tylko sposobem na ominięcie kolejki, przegoni nas na cztery wiatry.
Od tamtej pory minęło kilka miesięcy. Rówieśnicy córki zmagają się z coraz większymi problemami psychicznymi, bo izolacja im nie służy. A ona? Można powiedzieć, że w pewnym sensie odżyła. Już wie, dlaczego jest taka, a nie inna, i to dodało jej skrzydeł. Zwłaszcza gdy przeczytała, że na takie zaburzenia cierpiało wielu wybitnych ludzi. Godzinami rozmawia i pisze w sieci z innymi dzieciakami z zespołem Aspergera. Z niektórymi już się nawet zaprzyjaźniła. Wreszcie ma to, czego chciała!
A mąż i ja? Uczymy się z internetu i od innych rodziców, jak postępować i pomagać dziecku z zespołem Aspergera. I cieszymy się, że córka czuje się dobrze jak nigdy. Tylko kiedy przypomnimy sobie, jakim cudem została zdiagnozowana, to nam się włos na głowie jeży…
Monika
Przeczytaj także:
– Zmysł dotyku pozwala nam uczyć się, rozpoznawać siebie w przestrzeni i lepiej rozumieć świat – mówiła Zawadzka. I jak wyjaśniła, jest niestety troszkę niedoceniany, a szalenie ważny dla rozwoju dziecka. Czucie powierzchniowe i czucie głębokie Odczuwanie tego, czego dotykamy, to czucie powierzchniowe. To również sytuacja, w której my jesteśmy dotykani. Ale zmysł dotyku to też jest czucie głębokie, czyli orientowanie się, ile zajmujemy miejsca w przestrzeni i jak się ruszają nasze kończyny. – Czucie głębokie to jest również kołysanie, podrzucanie, góra-dół, na boki, w różnym tempie – tłumaczyła ekspertka. – To też stymuluje nasz błędnik, który się przydaje potem w życiu, żeby radził sobie z przemieszczaniem naszego ciała. Ćwiczmy go od samego początku, im wcześniej, tym lepiej – dodała. Spotkania w Miasteczku Zmysłów Dziennikarka Mamo, To Ja rozmawiała z Dorotą Zawadzką również o przytulaniu, głaskaniu, smyraniu, łaskotaniu i wielu innych doznaniach dotykowych. Posłuchajcie koniecznie i dowiedzcie się, jak poprzez zabawę stymulować zmysł dotyku w domu. Pomysł na dodatkową zabawę i ćwiczenia dotykowe w formacie PDF możecie pobrać także stąd: Artykuł powstał z udziałem marki KINDER Niespodzianka
Czy przegrałam walkę o własne dziecko? Czy jestem jedyną, która widzi to, że ten facet wykorzystał kruchą psychikę mojej córki, aby przejąć nad nią władzę? I gdzie w tym wszystkim jest etyka lekarska? Natalia od zawsze była bardzo wrażliwa i delikatna Od urodzenia patrzyła na świat wielkimi przestraszonymi oczami, jakby zastanawiała się, co jej może zrobić złego. Ale być może z wiekiem poradziłaby sobie ze swoimi lękami, gdyby nie tragedia, którą przeżyła. Kiedy miała siedem lat przeżyła straszny wypadek. Na samochód, którym podróżowała ze swoim tatą, spadł ładunek z jadącej przed nimi ciężarówki. Jakaś część od rolniczej maszyny, która odbiła się od maski naszego forda i trzasnęła z całym impetem w przednią szybę. Mój mąż zginął wtedy na miejscu, a rozpędzony samochód zjechał do rowu, gdzie dachował. Natalka, siedząca z tyłu w foteliku, miała mnóstwo szczęścia, że auto przejechało wtedy między drzewami porastającymi pobocze, bo inaczej pewnie także by zginęła. A tak, nie miała właściwie żadnych fizycznych obrażeń. To wydarzenie zostawiło jednak silny ślad w jej psychice. Trudno się temu dziwić… Dorosły pewnie długo nie mógłby sobie poradzić z takimi traumatycznymi przeżyciami, a cóż dopiero dziecko. Po wypadku moja córeczka zaczęła się moczyć w nocy Budziła się także często z krzykiem, zalana łzami, a nawet zwyczajnie płakała przez sen. Ale najgorsze było to, że moje dziecko zaczęło tracić kontakt z rzeczywistością, zamykając się w swoim świecie. Nauczyciele w szkole byli zaniepokojeni tym, że Natalia się często zamyśla i kompletnie wtedy nie zwraca uwagi na to, co się wokół niej dzieje. – Staje na środku korytarza w czasie przerwy i tak stoi – relacjonowały. – Nie przeszkadza jej, że dzieci wokół biegają, potrącają ją... Jest jak zaczarowana. Ja także...
Pamiętam, jak tamtego dnia siedziałam w pociągu do stolicy i z dumą opowiadałam przypadkowo spotkanej pasażerce o swojej córce. Julia była naszym oczkiem w głowie, może dlatego, że komplikacje przy porodzie i trudna operacja odebrały mi szansę na ponowne zajście w ciążę… Dbałam o Julię, chuchałam na nią i dmuchałam. Kupowałam jej najlepsze stroje, najdroższe zabawki. Gdy miała pięć lat, zapisałam ją na zajęcia taneczne i język angielski. W końcu im szybciej maluchy rozpoczną naukę, tym lepiej, prawda? Cieszyłam się, że moja Julcia tak wspaniale się rozwija Była jedną z najlepszych uczennic w całej szkole, reprezentowała ją na wielu konkursach i olimpiadach. Popołudniami nadal uczęszczała na naukę tańca i języka, dodatkowo zapisałam ją na basen. Kiedy rozpoczęła naukę w gimnazjum, doszłam do wniosku, że zapiszę ją też do popołudniowej szkoły muzycznej. Uczyła się tam nie tylko śpiewu, ale i gry na gitarze. Byłam z niej taka dumna! Gdy poszła do liceum, załatwiłam jej korepetycje z biologii i chemii. Byłam pewna, że zechce zdawać na medycynę. Ja też chciałam być lekarzem, od zawsze o tym marzyłam, jednak moich rodziców nie było stać na opłacenie mi studiów. Pochodziłam z ubogiej rodziny, więc w sumie na niewiele było ich stać… Dlatego obiecałam sobie, że mojej córeczce nigdy niczego nie zabraknie. Niestety, mój mąż miał nieco inne zdanie na temat wychowania naszej jedynaczki. Często czepiał się mnie, że za dużo od Julki wymagam, że przelewam na nią swoje ambicje, że chcę, by spełniała moje niespełnione marzenia… Ale to wcale tak nie było! Ja tylko nie chciałam, by czegokolwiek jej zabrakło, przede wszystkim pragnęłam jej pomóc! A przecież kto wie lepiej, czego trzeba dziecku, jeśli nie matka, prawda? – A spytałaś ją kiedykolwiek o zdanie? Nie! Ty tylko wymyślasz tysiące zadań dodatkowych. Ta...
