Byłam dzieckiem, a już wiedziałam, co chcę w życiu robić. Jak mnie pytano, kim chcę być, odpowiadałam, że przedszkolanką. A dlaczego? – bo jest ważna i wszyscy muszą jej słuchać.   W miarę, jak dorastałam, moje poglądy ulegały korekcie. Nadal chciałam pracować z dziećmi, ale przestało mi zależeć na gwiazdorskiej pozycji nieomylnej, ukochanej pani. Wycierałam nosy rodzeństwu i wszystkim okolicznym dzieciakom, a że mieszkałam na wsi, nigdy mi tego zajęcia nie brakowało. Dzieci szybko wyczuwają, na kogo mogą liczyć, i lgną do niego całym sercem. Albo wchodzą na głowę…   Chciałam studiować pedagogikę, ale nie wyszło. Jestem najstarsza z rodzeństwa, w domu się nie przelewało, musiałam poszukać pracy. Zaczepiłam się w sklepie, w sąsiedniej wiosce. Marianna i Kazik prowadzili rodzinne przedsiębiorstwo na parterze własnego domu, zaproponowali mojej matce, że zatrudnią mnie na kilka godzin. Miałam zastępować Mariannę za ladą dwa razy w tygodniu, dobre i to. Starałam się, jak mogłam, żeby właściciele sklepu byli ze mnie zadowoleni, tylko czasem zastanawiałam się, czy to już wszystko, co mogę osiągnąć? Stojąc za ladą, poznaje się ludzi Rano gospodynie kupują chleb i co tam której brakuje, a czego nie może sama wyhodować i przetworzyć. Później, po obrządku, zachodzą gospodarze na piwo. Sączą je rozważnie, żeby na dłużej starczyło. Przedsionek sklepu, a w ciepłej porze ławka pod ścianą domu, to ich salon towarzyski. Spotykają się, żartują, przyjacielsko wytykają potknięcia i wady. Około południa sklep się wyludnia, pozostają jedynie  ci najwytrwalsi wielbiciele chmielowego rauszu. Latem o tej godzinie wpadają działkowicze. Kupują swojską kaszankę od Klebowika, a dzieciakom lody. Zimą tylko nieliczni odwiedzają swoje domki, na palcach można ich policzyć. Najbardziej niezawodną klientką była pani Małgosia, zawsze czekałam na nią, żeby...

Właściwie to nie chcieliśmy mieć z Andrzejem dzieci. Mąż jest ode mnie starszy, ma dwoje dzieci z pierwszego małżeństwa. Starszy syn był już na studiach, młodszy właśnie przygotowywał się do matury.   – Ja już jestem za stary na nieprzespane noce i cały ten stres – powtarzał Andrzej, a ja w sumie też nigdy nie pragnęłam być matką.    Może byłam samolubna, nie wiem. W każdym razie myślałam raczej o własnych przyjemnościach, nie o wychowywaniu maluchów. Byliśmy z Andrzejem szczęśliwi we dwoje. Mieliśmy piękny dom z dużym ogrodem, dwa samochody, stać nas było na luksusowe wakacje. Oboje pracowaliśmy, a wolny czas spędzaliśmy na spotkaniach ze znajomymi, wyjściach do kina i teatru. Nic nas nie ograniczało i wcale nie pragnęliśmy żadnych ograniczeń, ani dodatkowych obowiązków. Czasami zapraszaliśmy w niedzielę synów Andrzeja, z którymi oboje mieliśmy dobry kontakt.  A teraz nagle te dwie kreski na teście. Jak to mogło się stać? Przecież brałam tabletki. Czyżbym zapomniała? Tak czy inaczej, zaszłam w ciążę. Nie mogłam się zdecydować, czy powiedzieć Andrzejowi, czy najpierw iść do lekarza. Najpierw lekarz, może jednak test się pomylił – zdecydowałam.   – Jest pani w ciąży, gratuluję – oznajmiła pani doktor z szerokim uśmiechem. – To szósty tydzień.   Pierwszą osobą, której powiedziałam o ciąży, była moja przyjaciółka. Nie mogłam się zdobyć na to, żeby przyznać się Andrzejowi. Mamie też wolałam nie mówić, ona natychmiast podzieliłaby się wspaniałą nowiną ze wszystkimi sąsiadkami.   – Co ja mam teraz zrobić? – chlipałam w kuchni u Gośki.   – Nie mam pojęcia, dlaczego beczysz – Gosia patrzyła na mnie z dziwną miną. – Powinnaś się raczej cieszyć.   – Z czego ja mam się cieszyć? Przecież Andrzej nie chce dziecka. Mówi, że pewnie niedługo zostanie dziadkiem.   – A tam...

Do dziś nie potrafię zrozumieć, co moją mamę trzymało przy ojcu? Miłość, przywiązanie, przysięga małżeńska? A może nie chciała, by dzieci wychowywały się w rozbitej rodzinie? A ja wam mówię – lepsza rozbita niż taka jak moja! Przez wiele lat musiałam wysłuchiwać, jak matka wyciera sobie usta naszą rodziną. „Nie odejdę od niego, nie mogę odebrać dzieciom ojca, nie wybaczyłyby mi tego...” – tłumaczyła przyjaciołom i dziadkom, a mnie aż zbierało się na wymioty, gdy to słyszałam. „G**no prawda, mamo!” – miałam ochotę krzyczeć. „Kłamiesz! Nigdy od niego nie odejdziesz, bo się boisz. I nie o nas, lecz o siebie. Będziesz przy nim warować jak pies, choćby miał cię zatłuc na śmierć!”. A jednak nigdy nie powiedziałam, co o niej myślę Nie rzuciłam w twarz oskarżeniami. Tylko trwałam przy niej, jak ona przy nim. Gdy posiniaczona nie mogła podnieść się z łóżka, przejmowałam domowe obowiązki: sprzątałam, prałam, wyprawiałam młodsze rodzeństwo do szkoły, pilnowałam, żeby odrobiły lekcje. Udawałam, że mama śpi zmęczona, choć pewnie domyślały się prawdy. Dzieci w takich rodzinach jak nasza szybko dojrzewają. Gotowałam lekkie zupy i karmiłam ją przez słomkę, gdy nie była w stanie gryźć poranionymi ustami. Nieraz podawałam jej telefon i patrzyłam, jak drżącymi rękoma próbuje wybrać numer alarmowy, a potem jak zwykle się rozłącza. Potem wkurzona sama próbowałam wezwać policję, ale matka wyrywała mi aparat z rąk i rzucała w kąt. – Nie możesz nam tego zrobić – szeptała. – Jakim nam? – przyglądałam się jej zrezygnowana. – Zabije nas, zemści się – dodawała czasami. On nie zawsze był taki. Ona także kiedyś była inna Jeszcze pamiętam, jak się kochali. On pomagał jej w domu – mył naczynia, gdy ona gotowała obiad – przynosił łakocie z cukierni, a ona śmiejąc się, groziła, że kiedyś się przez...