Niektórzy mówią, że starość jest nudna i męcząca. Nie zdarza się już nic nowego, a jeśli nawet coś się trafi, to można spokojnie zakładać, że będzie to strata lub choroba, a najpewniej jedno i drugie. Największą stratę poniosłam tuż po czterdziestce, gdy zginął w wypadku mój ukochany mąż, toteż traktowałam te przepowiednie ulgowo – czy mogło spotkać mnie coś gorszego?
Najpierw starałam się po prostu żyć, potem żyć interesująco, a wreszcie nauczyłam się także pogody ducha. Dochody miałam przyzwoite, choć, jak to mówią, bez szału, jedyna córka skończyła studia i wyszła za mąż, potem urodziła mi wnuczkę i dużo później także wnuka. Czym się miałam martwić?
– Ten mamy optymizm potrafi być naprawdę wkurzający – podsumował zięć jakiś czas temu. – Jakby mama musiała dyrygować rodzinką malkontentów i cudaków tak jak ja, skończyłyby się te arie na cześć życia!
– Ty, Bartuś, nie zapominaj, że mówisz także o mojej rodzinie – pogroziłam mu żartobliwie palcem.
Dobry z niego chłop, ale za bardzo bierze wszystko do siebie. Czemu tak go boli, że córa przeszła na wegetarianizm, a synek po awanturze wywalczył w końcu dla siebie zajęcia baletowe?
– Teraz właśnie mówię o najściślejszej mamy rodzinie – sapnął. – Hanka już się chwaliła, że zapisała się z psiapsiółami na warsztaty ikebany? Lepiej by się zastanowiła, gdzie Tamarka będzie mieszkać, gdy pójdzie na studia!
Teraz wielkie halo, gdzie Tamarka będzie mieszkać… Trzeba było myśleć wcześniej, wtedy, gdy mu strzeliło do głowy, żeby sprzedać mieszkanie w Krakowie i wybudować się na wsi u rodziców! Ostatecznie rodzice mu zmarli, przyjaciół tam za wielu nie ma i jak chce pozrzędzić, wydzwania do mnie.
– Ty sam jesteś cudak, Bartuś – powiedziałam mu w końcu.– Znasz innego faceta, który by dzwonił do teściowej, by się wygadać?
– Ale co też…
– I malkontent – dobiłam go z satysfakcją. – Nikt w tej rodzinie nie marudzi tak jak ty. Nikt, kochanieńki.
W sumie – pomyślałam – jak już przestałam się śmiać, mogłabym Tamarkę przygarnąć na te cztery lata. Czy trzy, kręćka można dostać z tymi reformami! Pokój jeden stoi wolny. Tylko czy taka młoda dziewczyna będzie chciała ze starą babą mieszkać?
Zadzwoniłam, by zapytać, a wnuczka natychmiast zapaliła się do tego pomysłu. Jej rodzicom też się spodobał. Wiadomo, w końcu dla nich to oszczędność i dodatkowa opieka nad dziewczyną. Chociaż, gdy córka zaczęła mnie instruować, jak powinnam gotować, by jednak przemycać zwierzęce białko w potrawach, uznałam, że przesadza.
– Dajże spokój, Haniu – przerwałam w końcu te żenujące wywody. – Co ty ze mnie chcesz zrobić, tajną agentkę mięsnego lobby? Nie chcę!
– To jest kwestia odpowiedzialności, mamo. Tamarce się wydaje, że pozjadała wszystkie rozumy, ale to wciąż smarkula i ktoś powinien nad nią czuwać.
Tamara wprowadziła się pod koniec września, a już miesiąc później zorientowałam się, że praktycznie i ja zostałam wegetarianką. Niby była jeszcze jakaś kiełbasa w lodówce, czasem trafiła się wędzona rybka, ale obiady gotowałam już bezmięsne, bo tak było łatwiej. Szczególnie odkąd Tamara pokazała mi, jak szukać przepisów w internecie – tyle tam było niesamowitych receptur, że po raz pierwszy od lat kucharzenie znów zaczęło mi sprawiać przyjemność.
– Musimy kupić bataty – rzucałam potem hasło na zakupach. – Podobno pieczone są pyszne!
– Ależ się, babciu, wkręciłaś – śmiała się ze mnie wnuczka. – I pomyśleć, że laptop tyle przeleżał w bieliźniarce!
– A bo twoi rodzice podarowali mi komputer, żebym sobie sprawdzała objawy chorób – broniłam się. – To chyba jasne, że w moim wieku wolałam go wepchnąć w mysią dziurę!
Od czasu do czasu Tamara jeździła do domu, nieraz wpadała także córka z zięciem i, jak to bywa w takich okolicznościach, wraz z ludźmi krążyła także spożywka, z oczywistych powodów głównie mięsna. Z początku ją zjadałam, ale potem, gdy obejrzałam w internecie reportaż z rzeźni, wszystkie te dary zaczęły stawać mi w gardle.
– Przestańcie obie cudować – poradził mi zięć, gdy poprosiłam o ewentualną zmianę menu. – Powinna mama mieć więcej rozumu niż małolata, sorry.
– A ty więcej wrażliwości! – wypaliłam.
– Taaak? A skąd wy obie wiecie, że marchewka nie cierpi przy wyrywaniu, hę? – zabłysnął. – Może ona płacze, tylko dźwięki są w niesłyszalnym dla człowieka paśmie?
Trochę obawiałam się świąt, ale Tamarka mnie uspokoiła, że wigilia w jej domu przecież zawsze i tak jest jarska.
I faktycznie. Tylko trochę było burczenia przy smażonym karpiu, tym bardziej że i tak nie było na niego wielu amatorów, ale za to barszczu z uszkami młoda zjadła tyle, że wszyscy byli usatysfakcjonowani.
Jakoś w lutym zrobiłam sobie ogólne badania, a kiedy wyszły dużo lepsze niż wcześniej, namówiłam Tamarę, by też się przebadała. Od tej pory, ledwo zaczynało się wieszczenie, że dziecko umrze i ja będę temu winna, wyciągała karteluszki i machała nimi przed oczami rodziców. Wydawało się, że wychodzimy na prostą, niedowiarkowie zostali przekonani. Słowem, fala euforii uniosła nas na tyle, że na Wielkanoc postanowiłyśmy zaprosić wszystkich do nas.
– Pomogę w przygotowaniach – obiecała wnuczka. – Może w końcu uwierzą, że nie żywię się trawą. Może też przekonają się do zmiany diety?
Ech, młodość bywa taka naiwna!
Naharowałyśmy się obie, ale też stół wyglądał smakowicie: pyszne, kolorowe sałatki, samodzielnie ukiszony żurek z jajkiem, pasztet z ciecierzycy, drugi z pieczarek, plastry pieczonej marchwi á la łosoś, ba, pierwszy raz w życiu zrobiłam sama proteinę z mąki, czyli seitan, a sąsiad zgodził mi się ją uwędzić w swoim domku na działce. Do tego ciasta, babki – aż same się zachwyciłyśmy, że tyle tego było i tak smacznie nam wyszło. Do tego pisanki, dressingi… Niech no tylko ktoś zacznie narzekać!
I coś wam powiem – było miło. Tak miło, że aż mi było głupio, że zwątpiłam w swoją rodzinę. Zięć, co prawda, musiał coś palnąć jak to on, ale wszystkie jego uwagi dało się przy odrobinie dobrej woli podciągnąć pod ogólne zaskoczenie. Tamara najbardziej zadowolona była z młodszego brata – mały tak zajadał, aż uszy mu się trzęsły.
– Cóż się dziwić? – skwitował jego ojciec. – Pewnie raz w życiu nasza baletnica nie boi się, że utyje!
– To też zaleta, Bartuś – uśmiechnęłam się do niego. – Jeszcze sałatki?
– Tej ze smażonym ananasem bym zjadł odrobinę – machnął ręką. – Skoro mój brzusio od tego nie urośnie jeszcze większy – poklepał się po wybrzuszeniu pod koszulą.
Naprawdę wydawało się, że problem wegetariański w rodzinie przestał istnieć.
Tak sądziłam, o ja naiwna, aż do dziś, kiedy to zadzwoniła moja córka.
– Słuchaj, mamuś – zaczęła. – Chcielibyśmy uczcić twoje siedemdziesiąte urodziny. To w końcu nie byle co, prawda?
– Przecież to dopiero w październiku – żachnęłam się.– A poza tym też mi okazja… Siedemdziesiąt lat to nie jest coś, czym chwali się kobieta.
– Daj spokój, co ty mówisz! – przerwała mi. – Całe wieki nie widziałaś się z siostrami. Taka okazja długo się nie powtórzy. Będzie super!
– Skoro wam tak zależy, to jasne, zapraszam – ustąpiłam. – Przygotuję coś dobrego z Tamarką. Tylko bez drogich prezentów i zadęcia, bo…
– Nie, mamo, impreza będzie u nas – weszła mi w słowo córka. – Wiesz, żeby każdy miał co zjeść. Normalnie, będzie szynka, bigos, alkohole.
– To Wielkanoc u nas była nienormalna? Wyszliście głodni?
– Oj, przestań! – przerwała mi. – Ma być po prostu miło, bez epatowania dziwactwami, tym waszym wegetarianizmem! Rodzinnie, rozumiesz?
Czy rozumiem?
To raczej proste: we własne urodziny mam się podporządkować i siedzieć cicho, jak przystało na stojącą nad grobem staruszkę. Może jeszcze powinnam wcinać kiełbasę, żeby nie zepsuć nastroju?
Krystyna
Zobacz także:
Ja rozumiem, że jak się ludzie rozwodzą, to dlatego, że w ich małżeństwie dzieje się źle. Tak źle, że nie mogą już ze sobą wytrzymać. Naprawdę to rozumiem. Tak właśnie było w przypadku mojego syna i synowej. Najpierw spadła na nich wielka miłość, a potem przyszło życie. Jedno dziecko, drugie, praca, dom… Coś zaczęło się kruszyć, sypać, aż całkiem się rozpadło. Nieba chciałam im uchylić, a nie usłyszałam nawet „dziękuję” Próbowałam ich wesprzeć w walce o małżeństwo, bo kto inny miał to robić? Rodzice Marleny, których do dziś nie poznałam? Tak się życiem córki interesowali. Zajmowałam się wnukami, żeby mieli czas odpocząć i pobyć razem, i wcale nie liczyłam na wielkie podziękowania, zwykłe „dziękuję” by wystarczyło… Ale żebym uwag i pretensji musiała wysłuchiwać? Troje dzieci wychowałam, wyprowadziłam na ludzi, a nagle przy wnukach wszystko robię źle? No nic, kłócić się nie będę. Zamiast tego starałam się z nimi rozmawiać, znaczy z synem i synową. Chciałam im pomóc w rozwiązaniu tych wydumanych konfliktów, które się między nimi pojawiały i urastały do rangi katastrof, choć przecież to były tylko drobne nieporozumienia. Nie takie rzeczy się przeżyło, nie z takim kłopotami brało się za bary… Dobrze chciałam i za swoje chęci od obojga usłyszałam, że wtrącam się w nie swoje sprawy i mam przestać. Jak to nie moje? I Kamila, i Marlenę traktowałam jak swoje dzieci i równo ochrzaniałam, starając się przywrócić do pionu. – Niechże się mama wreszcie przestanie wtrącać, bo mam już tego po dziurki w nosie! – warknęła któregoś dnia Marlena. – Tylko pogarsza mama sytuację. Nic do mamy nie dociera, żadne prośby. Oboje z Kamilem mamy tego dosyć! Ależ mi się zrobiło przykro. Takie słowa za moją szczerą intencję pomocy? Za chwilę usłyszę, że to...
Nie umiem sobie poradzić. To, co się wydarzyło, jest tak straszne, że nie znajduję odpowiednich słów, by wyrazić swoją rozpacz i poczucie winy. Nie da się opisać grozy, która ogarnia człowieka na widok czteroletniego, ukochanego wnuczka w takim stanie. Stajesz wtedy jakby poza swoim ciałem, widzisz świat w rozmazanych barwach, a potem chcesz umrzeć. Bo wiesz, że to lepsze od konieczności powiadomienia córki o fakcie, że przez twoją nieuwagę straciła dziecko. Tak się właśnie czułam tamtego słonecznego popołudnia, dwudziestego pierwszego lipca. Wtedy nasza rodzina przestała istnieć. Adaś był rozbrykanym, pociesznym chłopcem… Magda i Janusz, po siedmiu latach starań stracili już niemal nadzieję na potomstwo, gdy niespodziewanie udało się. Podczas wigilii w rodzinnym gronie obwieścili wszystkim szczęśliwą nowinę. Dziękowałam Bogu za wysłuchanie moich modlitw. Żałowałam tylko, że Kaziowi nie dane było dożyć tej chwili. Mój mąż zmarł na raka cztery lata wcześniej. Bardzo pragnął wnuka. Specjalnie wcześniej przeszłam na emeryturę Mały rozwijał się modelowo. Nim skończył roczek, nauczył się chodzić. Przed swoimi drugimi urodzinami mówił już dość płynnie. Miał mnóstwo zainteresowań i był wulkanem energii. A także wielkim naszym szczęściem. Magda to moje jedyne dziecko, nic dziwnego, że jej życie stało się moim. Wychowywanie dziecka nie jest oczywiście wolne od problemów. Magda i Janusz pracowali całymi dniami, żeby utrzymać dom, spłacać kredyty na mieszkanie i samochód oraz pozwolić sobie na wakacyjne wojaże. Przeszkodą okazało się przedszkole, a właściwie jego brak. Wszystkie placówki w naszym mieście pękały w szwach. Załatwienie miejsca w jakiejkolwiek placówce graniczyło z cudem, a prywatne przedszkole kosztowało krocie. Bez znajomości człowiek nie mógł zdziałać kompletnie nic. Wyjściem okazała się...
Daj komuś palec, to sięgnie po całą rękę. Chciałam pomóc dzieciom, bo wiedziałam, że im ciężko. Ale nie chcę być służącą! Sama zaproponowałam dzieciom, że przeprowadzę się do nich do Warszawy, by zaopiekować się wnukiem. Byli wtedy w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Wiktor, praktycznie z dnia na dzień stracił świetną pracę. Znalazł co prawda nową, ale zarabiał w niej grosze w porównaniu z tym, co dostawał poprzednio. Ania nie miała wyjścia, musiała zrezygnować z urlopu wychowawczego. Pomogło, ale nie do końca. Gdy wszystko podliczyli okazało się, że z powodu kredytów i tak ledwie zwiążą koniec z końcem i nie stać ich będzie na opiekunkę. – Mamy do wyboru dwie opcje: spłacać długi i spać spokojnie lub wynająć do Michałka nianię i czekać, aż zlicytuje nas komornik – biadolił syn, gdy przyjechali do mnie w odwiedziny. Zrobiło mi się ich żal. Tak się cieszyli z nowego mieszkania, tak starannie je urządzali, a teraz mieli je stracić? Nie mogłam na to pozwolić! – Finansowo was nie wesprę, bo nie mam z czego. Moja renta ledwie na czynsz i leki wystarcza. Ale Karolkiem chętnie się zaopiekuję, na tyle ile wystarczy mi sił – powiedziałam. Zauważyłam, że syn odetchnął z ulgą. – Jesteś kochana! I nie martw się, to tylko na kilka miesięcy, dopóki nie staniemy na nogi – zaczął mnie zapewniać. – W porządku, zostanę tyle, ile będzie trzeba – przerwałam mu. Nie chciałam, żeby mi dziękował. W naszej rodzinie zawsze pomagało się młodym ludziom. Sama czasem podrzucałam dzieci swojej mamie, gdy miałam coś ważnego do załatwienia. Uważałam, że to naturalne i powinnam się odwdzięczyć tym samym. Poza tym w głębi duszy nawet cieszyłam się na tę przeprowadzkę. Od dnia śmierci męża czułam się bardzo samotna, bo drugi syn także wyjechał z naszego miasteczka. I to aż za...
